اشاره شد که در حسابداری مؤسسات تولیدی برای ثبت هزینه ها از حساب کنترل استفاده می گردد بنابراین واضح است هزینه های سربار در حساب کنترل سربار ثبت خواهد شد در نتیجه زمانی که هزینه سرباری تحمل می گردد و شناسایی می شود ثبت زیر در دفاتر و حسابها صورت خواهد پذیرفت. البته در ثبت هزینه های سربار نکاتی وجود دارد که باید آنها را در نظر گرفت که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
عنوان شد در ثبت هزینه های سربار در حسابها نکاتی وجود دارد که باید رعایت شود حال به آنها خواهیم پرداخت با توجه به اینکه برای تعیین بهای تمام شده محصولات، حساب سربار کارخانه به حساب تولید یا ساخت ( کالای در جریان ساخت) منظور می شود و به دلیل آنکه برخی هزینه های سربار تا پایان دوره مشخص شدن سربار واقعی به حساب تولید منظور می گردد. در نتیجه قبل از آنکه ثبت منظور نمودن سربار واقعی صورت پذیرد ابتدا سربار جذب شده با توجه به روشهایی که عنوان شد تعیین و به حساب تولید منظور
گردیده یعنی در واقع ابتدا ثبت زیر صورت می پذیرد.
ملاحظه می کنید در ابتدای دوره حساب کنترل سربار ماهیت بستانکار دارد سپس در طی دوره که هزینه های واقعی سربار مشخص می گردد و با ثبتهای زیر هزینه سربار واقعی به بدهکار حساب کنترل سربار منظور می شود. باید توجه داشته باشید برای ثبت هزینه های سربار استهلاک در حسابها به صورت زیر عمل می گردد.
به مثال زیر توجه کنید:
اطلاعات زیر از مؤسسه تولیدی فجر در دسترس می باشد.
– سربار پیش بینی شده دایره 1 و2 مؤسسه تولیدی فجر با یکدیگر برابر و هر کدام 7800000 ریال
– ساعت کار مستقیم برآورد شده دایره (1) تولیدی 200 ساعت
– ساعت کار ماشین آلات برآورد شده دایره (2) تولیدی 150 ساعت
سفارش 1 در دایره تولیدی (1) با 50 ساعت کار تکمیل می گردد
سفارش 2 در دایره تولیدی (2) با 40 ساعت کار تکمیل می گردد.
در ضمن هزینه های سربار واقعی سفارش (1) 1500000 ریال شامل مواد غیرمستقیم 500000 ریال، برق مصرفی 800000 ریال و بیمه سهم کارفرما 200000 ریال می باشد.
مطلوب است :
1) محاسبه نرخ جذب سربار
2) ثبت رویدادهای جذب سربار و سربار واقعی در حسابهای دفاتر روزنامه و کل
اضافه یا کسر جذب سربار
اشاره شد هزینه های واقعی سربار در طی دوره مالی در بدهکار حساب کنترل سربار ثبت می گردد و از طرفی گفتیم سربار جذب شده را در ابتدای دوره مالی در طرف بستانکار حساب کنترل سربار ثبت می نماییم. بنابراین در پایان دوره مالی مانده حساب کنترل سربار نشان دهنده اضافه یا کسر جذب سربار خواهد بود. اگر مانده حساب کنترل سربار بدهکار باشد یعنی سربار واقعی بیش از سربار جذب شده باشد، کسر جذب سربار وجود دارد و به این معنا است سرباری که در ابتدای دوره مالی پیش بینی، جذب و به حساب تولید منظور گردیده است کمتر از سربار واقعی بوده که در طی دوره مالی تحمل شده است. و اگر مانده حساب کنترل سربار بستانکار باشد یعنی سربار جذب شده بیش از سربار واقعی باشد اضافه جذب سربار وجود دارد و این نشان می دهد سرباری که در ابتدای دوره پیش بینی، جذب و به حساب تولید منظور شده است بیش از سرباری بوده است که در طی دوره مالی تحمل شده است. به شکل خلاصه به اضافه یا کسر جذب سربار توجه کنید.
اضافه جذب سربار → سربار واقعی < سربار جذب شده ( الف
کسر جذب سربار → سربار واقعی > سربار جذب شده ( ب
مانده حساب کنترل سربار به حساب اضافه یا کسر جذب سربار نقل خواهد شد یعنی اگر اضافه جذب سربار باشد، ( مانده حساب کنترل سربار بستانکار باشد)
با ثبت زیر اضافه جذب سربار به حساب کسر یا اضافه جذب منتقل می گردد.
حساب کنترل سربار ××
حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××
بابت بستن حساب کنترل سربار و نقل اضافه جذب سربار و اگر مانده حساب کنترل سربار بدهکار باشد یعنی در واقع کسر
جذب سربار وجود داشته باشد بابت بستن حساب کنترل سربار ثبت زیر صورت خواهد پذیرفت.
حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××
حساب کنترل سربار ××
بابت بستن حساب کنترل سربار و نقل کسر جذب سربار باید توجه داشته باشید حساب کسر یا اضافه جذب سربار یک حساب
موقت می باشد و در پایان دوره مالی این حساب باید بسته شود. بستن حساب اضافه یا کسر جذب سربار 2 حالت دارد.
1- اگر مانده این حساب رقم جزئی باشد مانده این حساب به قیمت تمام شده کالای فروش رفته بسته خواهد شد که دو حالت زیر وجود خواهد داشت:
الف) اگر مانده حساب اضافه یا کسر جذب سربار بدهکار باشد ثبت زیر صورت خواهد پذیرفت
الف-1) قیمت تمام شده کالای فروش رفته ××
حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××
بابت بستن مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته
ب) اگر مانده حساب اضافه یا کسر جذب سربار بستانکار باشد برای بستن این حساب ثبت زیر انجام خواهد پذیرفت.
ب-1) حساب کسر یا اضافه جذب سربار ××
حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته ××
بابت بستن مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار به حساب قیمت تمام شده کالای فروش رفته
باید بدانید وقتی اضافه یا کسر جذب سربار به قیمت تمام شده کالای فروش رفته بسته می شود باعث می گردد قیمت تمام شده کالای فروش رفته به قیمت تمام شده واقعی نزدیک شود.
2- اگر مانده حساب کسر یا اضافه جذب سربار رقم عمده ای باشد مانده این حساب باید به موجودی کالای در جریان ساخت، موجودی کالای ساخته شده پایان دوره و قیمت تمام شده کالای فروش رفته منتقل شود.
